Herroepingsrecht: hoe zat het ook alweer?

Voor elke online aankoop (koop op afstand) tussen een consument en een zakelijke verkoper, heeft een consument herroepingsrecht. De verkoper is verplicht om een bedenktermijn van veertien dagen te geven en de consument te informeren over wat dit recht precies inhoudt. Een toelichting.

Tekst: Valeria Brussé

Het herroepingsrecht houdt in dat wanneer een consument een aankoop met een zakelijke verkoper online, telefonisch of aan de deur heeft gedaan (buiten de verkoopruimte), er een wettelijke bedenktermijn van veertien dagen geldt. De gedachte hierachter is dat de consument bij deze vorm van kopen niet dezelfde mogelijkheden heeft om het product te bekijken en te beoordelen als wanneer hij het product in een fysieke winkel zou kopen. Daarom krijgt hij bij online aankopen veertien dagen de tijd om het product ‘te kunnen beoordelen, voor zover dit noodzakelijk is om de aard, de kenmerken en de werking (…) na te gaan.’ Gaat de consument hierbij te ver, dan mag de verkoper de kosten voor de waardevermindering in rekening brengen.

Hierbij kun je je afvragen wat dan wel en niet noodzakelijk is. Het enige houvast is de vergelijking met een stenen winkel: de consument mag het product bekijken en uitproberen zoals hij dat ook daar zou kunnen en mogen. Zo mag je schoenen in de schoenenwinkel bijvoorbeeld wel passen en een rondje door de winkel lopen, maar ga je niet tijdens het passen buiten door modderige plassen stappen. De vergelijking met de fysieke winkel werkt overigens niet in alle gevallen: daar haal je niet zomaar iets uit de verpakking om het goed te bekijken en eventueel uit te proberen, terwijl je dit thuis met je online bestelling wel mag doen.

Uitzonderingen

Er bestaan overigens wel wettelijke uitzonderingen op het herroepingsrecht. De wet bepaalt dat het herroepingsrecht niet geldt voor onder andere losse exemplaren van kranten of tijdschriften, maatwerk of gepersonaliseerde producten – zoals een sieraad met gravering erin – of producten die snel bederven of een beperkte houdbaarheid hebben.

Aanvang herroepingstermijn

De herroepingstermijn gaat in op de dag dat de consument de gehele bestelling heeft ontvangen. Ook hier zit een bepaalde gedachte achter: de consument moet de mogelijkheid hebben om alle bestelde producten onderling te vergelijken. Voor een webshop waar je alleen kleding kunt bestellen klinkt dit logisch; voor een warenhuis als bol.com klinkt het minder logisch dat je herroepingstermijn pas ingaat nadat je zowel je keukenmixer als je pak printpapier hebt ontvangen. Maar de wet is de wet.

Beroep doen

Zoals gezegd telt de herroepingstermijn veertien kalenderdagen. Binnen die termijn dient de consument er gebruik van te maken. De verkoper moet de koper de mogelijkheid bieden om gebruik te maken van het zogenoemde ‘modelformulier voor herroeping’, maar de koper mag ook telefonisch of per e-mail aan de verkoper laten weten dat hij er gebruik van wil maken. Nadat een consument heeft laten weten dat hij dat wil, heeft hij nog een keer veertien dagen om het product daadwerkelijk terug te sturen.

Overigens is het consumenten ook toegestaan om zonder enige aankondiging het betreffende product terug te sturen naar de verkoper binnen die veertien dagen. Het moet dan wel duidelijk zijn voor de verkoper dat het om een geval van herroeping gaat (denk aan een retourformulier dat in de doos zit).

Wanneer de consument aan de verkoper heeft laten weten dat hij zijn herroepingsrecht wil uitoefenen, moet de verkoper als reactie een ontvangstbevestiging sturen. Dit mag per e-mail. Daarna zal de verkoper het volledige aankoopbedrag (inclusief de verzendkosten voor de heenzending) moeten terugbetalen aan de consument. Dat moet zo snel mogelijk, en uiterlijk binnen veertien dagen na herroeping (dus niet na ontvangst van de retourzending).

Informatieplicht

De verkoper is verplicht om consumenten te informeren over het herroepingsrecht. Deze informatie dient vooraf of tijdens het bestellen duidelijk te worden overgebracht aan de consument. Een verkoper doet er goed aan om de informatie op een duidelijke plek op de website te plaatsen. Vaak is er een aparte pagina gewijd aan deze informatie, te vinden via de footer van de website. De informatie moet in ieder geval bestaan uit:
• Termijnen herroepingsrecht.
• Modelformulier.
• Terugbetaling en terugbetalingstermijn.
• Wie verantwoordelijk is voor verzendkosten retourzending.

Daarnaast moet het herroepingsrecht worden opgenomen in de algemene voorwaarden van een webwinkel.

Verder moeten de kosten duidelijk worden vermeld. Wanneer de consument de kosten dient te betalen voor het terugsturen van de bestelling, dan moet hij hiervan vooraf op de hoogte zijn gesteld.

Wie de kosten voor het terugsturen van de bestelling moet vergoeden, is afhankelijk van de informatie die vooraf aan de consument kenbaar is gemaakt. Wanneer de consument bijvoorbeeld voorafgaand of tijdens het plaatsen van de bestelling is geïnformeerd dat deze kosten voor zijn rekening komen, dan mogen ze aan hem worden berekend. Maar als de verkoper hierover niets heeft gemeld, draait hij zelf op voor de kosten. De verkoper moet dan de kosten van het product, en de verzendkosten voor de heen- en de terugzending op zich nemen.

Overigens is het de verkoper niet toegestaan om de mogelijkheid van herroepen aan te bieden als een ‘service’ (tegen betaling), of de indruk te wekken dat dit een extra vrijgevige service is. Bijvoorbeeld door op de website teksten te plaatsen als: ‘Bij ons krijg je 14 dagen bedenktijd!’

Niet voldaan?

Het heeft gevolgen wanneer de verkoper niet volledig of niet op juiste wijze voldoet aan zijn informatieplicht: de herroepingstermijn wordt verlengd van veertien dagen tot twaalf maanden. Een ander vervelend gevolg voor de verkoper is dat hij opdraait voor de waardevermindering van het product of de dienst tijdens deze doorlopende herroepingstermijn. Dit betekent dat hij het volledige aankoopbedrag aan de consument terug moet betalen en de waardevermindering voor eigen rekening dient te nemen. Tot slot kan de ACM handhaven en boetes opleggen voor het schenden van de informatieplicht. Let er dus als verkoper op afstand op dat je voldoet aan de eisen van het wettelijke herroepingsrecht!

Valeria Brussé is juridisch adviseur bij ICTRecht.